قالیبافی؛ میراث هزارتوی تمدن ایرانی
تاریخ انتشار: ۹ فروردین ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۴۱۶۱۶۶
ایسنا/قم طرح و نقشه و رنگ آمیزی قالی‌های ایرانی آمیخته‌ای از هنرهای سنتی مانند طراحی و نقاشی، تذهیب، کاشی کاری، رنگرزی است.
فرش دستباف از برجسته‌ترین جلوه‌های هنرهای سنتی ایران به شمار می‌رود. فرش به عنوان یکی از ارزشمندترین دستاوردهای مردم، آمیخته‌ای از هنرهای دستی مانند طراحی و نقاشی، تذهیب، کاشی کاری، رنگرزی است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
فرش دستباف ایران در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی و معیشتی، فرهنگی و هنری جایگاه ویژه و ارزنده‌ای دارا است و نقش مهمی را در اشتغال زایی و صادرات بر عهده دارد.
در این گفت‌وگو هنرمند فعال در رشته قالیبافی از سابقه فعالیت هنری خود و آنچه باید از این هنر بدانیم می گوید:
مریم انگشت باف هنرمند رشته قالی بافی، چله کشی و گلیم بافی در گفت‌وگو با ایسنا، عنوان کرد: از سال ۱۳۷۸ با آموزش حرفه گلیم بافی وارد سازمان فنی و حرفه‌ای شدم و از سال ۱۳۹۰ به طور حرفه‌ای در زمینه آموزش رشته قالی بافی فعالیت می‌کنم.
وی در خصوص پیشینه این هنر، بیان کرد: با توجه به وجود فرش پازیریک ایران مهد هنر فرش‌بافی بوده است. این هنر در دوره تیموریان با توجه به علاقه‌مندی شاهان این سلسله رونق یافت. البته اوج شکوفایی صنعت فرش ایران در دوران صفویه بود؛ توجه پادشاهان صفویه به این هنر و تشویق هنرمندان منجر به پیشرفت قابل ملاحظه هنر قالیبافی شد.
این هنرمند فرش پشمی (تاروپود آن از جنس پنبه و پرز آن پشمی است)، فرش تمام ابریشم (پرز و چله آن از ابریشم است)، فرش گل ابریشم (در نقش‌ها و در حاشیه‌ها به‌جای پرز پشمی از ابریشم استفاده می‌شود و البته چله این فرش‌ها از ابریشم است)، فرش کف ابریشم (در زمینه این‌گونه فرش‌ها به‌جای پرز پشمی از ابریشم استفاده می‌شود)، فرش سوف (زمینه آن از پود ضخیم و نازک تشکیل شده و نقش گل و بوته‌ها پرزدار است) را از انوع فرش معرفی کرد.
ابزار مورد نیاز برای قالیبافی
انگشت باف تاکید کرد: وسایل مورد نیاز برای قالی یکسری وسایل اصلی شامل: مواد اولیه پشم، پنبه و ابریشم و یکسری وسایل جانبی شامل: دار، دفه یا شانه، قلاب یا چاقو و سیخ پودکشی و قیچی است.
وی ادامه داد: دار عبارت است از چهارچوب چوبی یا فلزی که به شکل مربع یا مستطیل می‌باشد و نقش ستون را در بافت فرش ایفا می‌کند هاف، کجو و نیمکت نیز از سایر اجزای دار هستند.
انگشت باف با بیان اینکه رنگ‌های مورد استفاده در قالیبافی به دو دسته رنگ‌های طبیعی و شیمیایی تقسیم می شود، افزود: رنگ‌های طبیعی که منشاء گیاهی، جانوری و فلزی دارند و رنگرزی با آنها به زمان دقت و مهارت زیادی نیاز دارد و رنگ‌های مصنوعی رنگ‌هایی هستند که از مواد شیمیایی تهیه می‌شود.
این هنرمند قالی‌باف بیان کرد: انواع گره در قالی به طور کلی گره دستباف و گره قلاب باف است که به گره دست بافت نامتقارن و گره قلاب باف را متقارن می‌گویند.
وی در خصوص ابعاد مختلف قالی اظهار کرد: قالی‌های زیر پایی از ۱۲ متری ۹ و ۶ متری، ذرع و چارک (فرش با ابعاد ۱/۳۰×۰/۸۰ )، ذرع و نیم (فرش با ابعاد ۱/۵× ۱/۰۴ و ۱/۶۰× ۱/۱۰ متر) است؛ همچنین به قالیچه هایی با ابعاد ۲۰/۲× ۱/۴ سجاده‌ای یا دوذرعی گفته می شود؛ به قالیچه هایی با ابعاد ۲/۵×۱/۵ که ریز بافت باشند پرده ای می‌گویند.
انگشت باف اضافه کرد: به فرش‌هایی که از نظر عرض از قالی کم عرض تر و از نظر درازا از چهار متر کم‌تر باشد کلّگی می‌گویند. و کناره فرشی است که برای مفروش کردن راهروها و راه پله‌ها استفاده می شود و پهنای آن از ۷۰/۱ تا ۵/۰ متر و طول آنها از ۳ تا۱۰ متر متفاوت است.
انگشت باف انواع نقشه را از نظر اندازه؛ نقشه تمام یا سراسری، نقشه یک دوم یا قدی، یک چهارم یا ربعی و نقشه تکراری یا واگیره معرفی کرد و گفت: در نقشه سراسری تمام نقش و نگارها تکرار نمی‌شود به‌عبارتی هیچ قسمتی از طرح با قسمت‌های دیگر قرین نبوده و همه قسمت‌ها با هم متفاوت هستند، نقشه یک دوم معادل نیمی از پهنا و معادل تمام طول فرش می‌باشد، در واقع این نقشه نیمی از فرش است که در نیمه‌ی دیگر تکرار می‌شود.
وی ادامه داد: نقشه ربعی نقشه‌ای است که نقش و نگارهای آن در چهار طرف فرش تکرار می‌شود، و نقشه تکراری و واگیره به طرحی که نقش‌ونگارها هم در طول و هم در پهنای فرش تکرار می‌شود می‌گویند.
انگشت باف لوار یا کناره، حاشیه و متن یا زمینه را از بخش‌های مختلف نقشه قالی معرفی کرد و گفت: به گل وسط فرش ترنج می‌گویند که به صورت‌های دایره، بیضی و لوزی ترسیم می‌شود؛ که به ترنج دایره‌ای، ترنج خورشیدی گفته می‌شود. برای تزیین اطراف ترنج از گلوله‌ها و سر ترنج و کلاله هایی که به‌صورت های متفاوتی تزیین شده‌اند استفاده می‌شود در بعضی از نقشه‌ها برای تزیین مرکز فرش از دو یا سه ترنج که در میان هم طرح می‌شوند استفاده می‌شود که به این نوع ترنج مداخل می‌گویند.
وی بیان کرد: مثلث‌های چهارگوشه‌ی زمینه‌ی فرش را لچک می‌گویند که از نظر طرح معمولا متناسب با ترنج می‌باشد ولی در بعضی موارد می‌تواند طرحی متفاوت با ترنج داشته باشد اگر لچک‌های چهار گوشه‌ای فرش آن‌قدر بزرگ باشد که به‌هم متصل شوند و همانند طره زمینه را دربرگیرند به آن لچک طره دار می‌گویند.
این هنرمند قالی‌باف تصریح کرد: استقبال عمومی برای یادگیری این هنر خیلی زیاد است و به خصوص نسل جوان نسبت به این هنر خیلی ابراز علاقه می‌کنند.
وی تاکید کرد: دستمزد پایین، قیمت گذاری پایین و خرید کم با توجه به زمان و کار زیاد قالی‌باف از مشکلات هنرمندان فعال در رشته قالیبافی است. اگر چه بازار همیشه دنبال بافنده است اما به دلیل دستمزد پایین افراد خیلی تمایل به کار برای بازار ندارند.
انگشت باف تجربه و تمرین، علاقه، خلاقیت، ذوق هنری و پشتکار را لازمه ورود به عرصه قالیبافی دانست و افزود: سازمان فنی و حرفه‌ای بر اساس استانداردها و به صورت کاملا حرفه ای هنر قالیبافی سنتی، چله کشی و قالی کدبافی را به علاقه‌مندان آموزش می دهد بنابراین آموزش این هنر در دسترس همه به ویژه نسل جوان قرار دارد.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: هنر سنتی قالیبافی استانی اجتماعی استانی اقتصادی استانی فرهنگی و هنری استانی شهرستانها استانی سیاسی نوروز 1402 گردشگري زنجان استانی اجتماعی استانی اقتصادی استانی فرهنگی و هنری استانی شهرستانها رشته قالی بافی استفاده می شود حرفه ای
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۴۱۶۱۶۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
رسانه‌ها باید در پاسداشت تمدن خلیج‌فارس به وحدت رویه برسند
معصومه قاسمی قائم مقام رئیس خانه مطبوعات و رسانه‌های کشور و فعال فرهنگی و اجتماعی استان هرمزگان در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، با اشاره به فرارسیدن روز ملی خلیج‌فارس، گفت: رسانه‌ها باید در پاسداشت روز ملی خلیج‌فارس و تمدن این منطقه بزرگ که همواره مورد طمع قدرت‌های بین‌المللی بوده است به وحدت رویه برسند.
وی افزود: کشور کوچکی که بر روی نام خلیج‌فارس و جزایر آن ادعا دارد تمام تلاش خود را به کار گرفته تا بتواند به نوعی هم صدایی بین‌المللی ایجاد کند که اگر کنش رسانه‌ای ما هوشمندانه شود جلوی نقشه‌های آنها گرفته خواهد شد.
وی ادامه داد: چه اشکالی دارد ما نیز برای موضوعات هویتی‌مان کار ویژه تعریف کنیم و رسانه‌هایمان را برای این مهم تقویت کنیم.
نایب رئیس خانه مطبوعات کشور عنوان کرد: متأسفانه عمده کنش‌گری ما بر روی نام خلیج‌فارس منحصر در همین دهه نخست اردیبهشت ماه است در حالی که رقیب ما شبانه روز برای تعدی به خلیج‌فارس تلاش می‌کند.
وی ادامه داد: ما هر سال ۳۶۵ روز فرصت داریم تا تمدن خلیج‌فارس را به مردم کشورمان و کشورهای دیگر معرفی کنیم؛ ظرفیت رسانه ملی و شبکه‌های استانی در این حوزه باید بالفعل شوند و امروز ما باید حداقل ۳۱ جشن خلیج‌فارس شناسی در ۳۱ مرکز استان می‌داشتیم اما متأسفانه این موضوع منحصر به کارهای نمادین در روز ملی خلیج‌فارس و در بین جمعی محدود شده است.
قاسمی اظهار داشت: پاسداشت خلیج‌فارس باید از جنبه مجازی و رسانه‌ای خارج شده و ملموس شود؛ توجه به تمدن خلیج‌فارس، احیا و حفظ ارزش‌های این تمدن و حفظ اکوسیستم تمدن خلیج‌فارس نیز باید به جد دنبال شود.
وی خاطرنشان‌کرد: لباس بومی مردمان خلیج‌فارس آثاری زنده در میراث فرهنگی این منطقه است اما متأسفانه شاهدیم که برخی کشورهای عربی به مالکیت این لباس فاخر دست درازی کرده و سعی در سرقت فرهنگی آن دارند.
سخنگوی خانه مطبوعات کشور عنوان کرد: دست درازی به آثار هویتی منطقه خلیج‌فارس با رپرتاژ های سنگین در رسانه‌های بین‌المللی منتشر می‌شود تا برای مردم دنیا انگاره‌سازی‌های غلط شود.
قاسمی تاکید کرد: اگر ما در پاسداشت ارزش‌هایمان و داشته‌هایمان کوتاهی کنیم ارزش‌هایمان به یغما خواهد رفت و روزگاری خواهد رسید که باید تماشاچی باشیم که کشوری غریبه با تمدنمان برای خود ارزش افزوده خلق می‌کند.
کد خبر 6091055
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است